انواع گلخانه

انواع گلخانه

تقسيم بندي از نظر درجه حرارت

گلخانه سرد : گلخانه سرد جهت حفاظت گياهان از سرما و يخبندان مورد استفاده قرار مي گيرد.

گلخانه نيمه گرم : اين نوع گلخانه براي نگهداري نباتات حساس به سرماي زمستان و آن هايي كه دماي كمتر از 10 درجه سانتي گراد براي آن ها مضر است كاربرد دارد .

گلخانه گرم : گلخانه گرم مخصوص توليد سبزي در خارج از فصل است (در مناطق سردسير به منظور كاهش تغييرات هواي خارج گلخانه ، دما و رطوبت آن اغلب آن را به صورت گود و ديواره آن را سيماني انتخاب مي كنند ) .

گلخانه گرم و مرطوب : مشابه گلخانه گرم ولي رطوبت در حد اشباع است . (با آب پاشي راهروها گرم كردن و رطوبت مورد نياز تامين مي شود ) .[3,4]

جدول شماره(2) بيشينه و كمينه دما در گلخانه هاي مختلف در زمستان و تابستان

نوع گلخانه	زمستان		تابستان
	كمينه دماي شب	بيشينه  دماي روز	كمينه دماي شب	بيشينه  دماي روز
سرد	13- 7	18 - 13	18	24
نيمه گرم	13	21 - 18	24	30
گرم	18	24	24	38 - 30

 تقسيم بندي بر حسب مورد استفاده:

گلخانه ثابت : گلخانه های ثابت گلخانه های دائمی هستند که در ساختمان آنها ازآهن و سایر مصالح استفاده گردیده است.

گلخانه های متحرک : گلخانه هایی که جوری طراحی شده اند قابلیت جابجا شدن دارند[3]

ساختمان گلخانه:

هزينه ساخت گلخانه به طور كلي به اندازه و ماده پوشش دهنده آن بستگي دارد. ساخت گلخانه با پوشش شيشه اي و قاب فلزي معمولاً بيشترين هزينه را داراست. پوشش هاي ديگر مانند فايبرگلاس، اكريليك و پلي كربنات داراي هزينه متوسطي مي باشند. پوشش پلي اتيلن با قاب چوبي داراي كمترين هزينه است. تجهيزات حرارتي و تهويه نيز هزينه اي با توجه به ساختمان گلخانه و اندازه آن دارند. ساخت گلخانه هاي خورشيدي نيز امكان پذير است اما به مهندسي خاصي نيازمند مي باشد. اسكلت يا قاب گلخانه از فلز يا چوب ساخته مي شود. [4]

از نظر نوع سازه گلخانه ها به دو دسته چوبي يا سنتي و مدرن يا فلزي تقسيم مي شوند.
 گلخانه هاي چوبي

اسكلت اصلي اين گلخانه ها از چوب با پوشش پلاستيك مـي باشد. ارتفاع در ايـن سازه هـا 2 تا 3 متر و سيستم گرمايي و تهويه مناسبي ندارد و بدليل ارتفاع پايين مناسب كشت محصولاتي نظير خيار و گوجه فرنگي نمي باشد. مزيت اين گلخانه ها قيمت ارزان احداث هر واحد آن مي باشد ولي بدليل نامناسب بودن محيط داخلي براي رشد گياه معمولاً ميزان توليد در واحد سطح در مقايسه با گلخانه هاي مدرن بسيار كمتر است. بدلايل ذكر شده اين نوع گلخانه ها توسعه نيافته است و گلخانه هاي چوبي كه قبلاً احداث شده به تدريج به گلخانه هاي مدرن تبديل مي شوند.[4,13]

گلخانه هاي فلزي يا مدرن

اسكلت اين گلخانه ها از فلز است كه معمولاً با پلاستيك هاي ضد اشعه ماوراء بنفش (uv) پوشش و داراي سيستم گرمايشي و تهويه مناسب مي باشد. ارتفاع اين نوع گلخانه ها بيش از 5/4 متراست و بدليل شرايط مناسب رشد گياه در اينگونه سازه،عملكرد در واحد سطح نسبت به گلخانه هاي چوبي افزايش دارد.

اتصال قطعات در گلخانه هاي فلزي بوسيله پيچ ومهره(پرتابل)و يا استفاده از جوش مي باشد. هزينه واحد گلخانه هاي پرتابل نسبت به سيستم جوشي 20-15% بيشتر است ولي نصب آن آسانتر و تغييرات در سازه راحت تر است. تيپ هاي مختلف سازه هاي موجود،مزايا و معايب  در جدول شماره(3) نشان داده شده است.[4,13]

جدول شماره(3)

عيوب مهم	مزاياي مهم	نوع دريچه	مصالح	تيپ گلخانه
توليد كم- آفات وبيماريهاي زياد و عمركم	ارزان	بدون دريچه	چوب-پلاستيك	چوبي
افزايش مصرف سوخت	آلودگي كم و عمر زياد	جانبي-سقفي	لوله گالوانيزه-پلاستيك	تونلي:تك واحدي
گران	تهويه خوب, قابل اتوماتيك شدن	جانبي-سقفي	لوله گالوانيزه-پلاستيك	پيوسته:چند واحدي
بسيار گران ، هزينه سوخت بالا	استحكام بالا، عمرطولاني تهويه خوب –قابل اتوماتيك شدن	جانبي- سقفي	اسكلت فلزي-شيشه	شيشه اي

فونداسیون

فونداسیون هایی که در ایران برای گلخانه ها ساخته میشود دارای مشخصات زیر هست :

از صفحات فلزی به قطر MM 10 و 4 مفتول عاج دار 12 به طول CM 60 در پایه های بتونی حداقل به طول CM 70 و همچنین دارای فونداسیون یکپارچه در اطراف گلخانه است.

اسکلت گلخانه

اسکلت بندی گلخانه را می توان از چوب ،آهن ویا آلومینیوم ساخت. هر کدام از این مصالح دارای معایب و محاسنی است بدین ترتیب که آهن دارای استحکام بیشتری بوده ولی نیاز به هزینه های گزاف دارد.بعلاوه قابلیت هدایت آن زیاد و انقباض و انبساط حاصل از تغییردرجه حرارت خصوصا در زمستان ودر گلخانه هایی که خوب نصب نشده اند موجب شکسکتگی تعدادی از شیشه ها میشود.در اسکلت های چوبی هر چند که تیرها ضخیم در نظرگرفته می شوند ولی گلخانه ازاستحکام زیادی برخوردار نبوده و در مقایسه با اسکلت های آهنی نور کمتری از آن به داخل نفوذ میکند.قابلیت هدایت حرارت دراین اسکلت ها کمتراست.دراسکلت های غیرمنحنی ازچوب یا آهن و درطرح های منحنی شکل آهن و یا لوله مصرف می شود که این موضوع در گلخانه های بزرگ باید رعایت شود.

آنچه در یک گلخانه مطرح است فاصله بین تیرهای اصلی و فرعی آن می باشد تا ضمن استقامت کافی باعث کاهش نور در گلخانه نگردد.

اسکلت گلخانه های پلاستیکی بخاطر پوشش سبکی که دارند در مقایسه با گلخانه های شیشه ای ساده تروفاصله تیرهای فرعی را خیلی بیشتر انتخاب می کنند. تنظیم فاصله تیرهای فرعی در گلخانه های پلاستیکی (پلی اتیلن و ونیل)حائز اهمیت است.زیرا فاصله بیش از اندازه علاوه بر کم کردن عمرگلخانه سبب شکم دادن پلاستیک ها شده فضای داخل گلخانه را کم می کند.چنانچه فاصله تیرهای فرعی کم در نظر گرفته شود هزینه ها بالا رفته و نفوذ نور بداخل گلخانه کاهش پیدا میکند.

فاصله تیرهای فرعی نباید از 75 سانتیمتر کمتر باشد .فاصله بین تیرهای فرعی 90 تا 120سانتیمتر و فاصله ستون ها حدود 4.5 متر مناسب است .[3,4,6,13]

اسكلت چوب : استحكام چوب كمتر از آهن و آلومينيوم است و نور كمتري را به داخل گلخانه وارد مي كند . قابليت حرارت در آن كم است و بايد آن را با مواد نفتي مانند نفتالين مس 2 درصد يا نفتنات روي Cuprinolآغشته كرد و جنس درخت به كار برده شده در اسكلت اغلب از جنس درخت غول يا ماموت Redwood درخت كاج ،درخت سرو  Cupressusاستفاده مي شود . قارچ ها با تغذيه از چوب باعث فرسودگي آن مي شود و همين قارچ ها دردماي حدود 20 تا 29 درجه و با رطوبت بيش از20 درصد رشد ميكنند كه گلخانه هم داراي اين شرايط مطلوب است پس مكاني مناسب براي رشد قارچ ها محسوب مي شود . حشرات از جمله موريانه ها با تغذيه از چوب باعث از بين رفتن آن مي شود. اما در كل عيب به كار بردن اسكلت چوب در گلخانه ها هزينه زياد آن براي نقاشي و رنگ كردن آن است كه عمر زيادي هم نسبت به آهن و آلومينيوم ندارد . [3,4,6,13]

اسكلت آهن :استحكام و قابليت حرارت در آهن بيشتر از چوب است ولي هزينه اوليه آن بالاتر است و همچنين انقباض و انبساط آهن در اثر تغييرات شديد دمايي باعث شكستگي شيشه هاي گلخانه مي شود . به خصوص در مواردي كه اسكلت به خوبي نصب نشده باشد . در اسكلت هاي منحني  هم از آهن استفاده مي كنند . [3,4,6,13]

اسكلت آلومينيوم : آلومينيوم بيشتر در گلخانه هاي كوچك و فلزي به كار مي رود هزينه اوليه آن بيشتر ار آهن و قابليت انتقال حرارت در آن بيشتر از چوب مي باشد . براي مقاوم كردن آلومينيوم آن را با فلزاتي مانند آهن تركيب مي كنند و آلياژ آلومينيوم توليد مي كنندAluminium Alloys كه شبيه فولاد بوده ومقاومت آن ازفولادهم بيشتراست. [3,4,6,13]